Specijalni rezervat prirode „Deliblatska peščara“
U jugoistočnom delu panonske nizije, u Banatu, nalazi se najveća evropska kontinentalna peščara koja obuhvata blizu 35.000 hektara površine. Elipsastog je oblika i orijentisana je u pravcu jugoistok-severozapad. Nastala je tokom ledenog doba od moćnih naslaga eolskog silikatno-karbonatnog peska. U savremenom periodu vetar Košava oblikovao je izražen dinski reljef, čije su nadmorske visine između 70 i 200 metara. Umereno kontinentalna klima, odsustvo površinskih vodotokova i peščana zemljišta uslovila su osobene životne zajednice, koje su izdvojene u posebnu biljno-geografsku oblast Deliblaticum.
foto – Geza Farkaš
U jedinstvenom mozaiku ekosistema, nalaze se tipične vrste flore i faune od kojih su mnoge prirodne retkosti značajne po međunarodnim kriterijumima. Bogata flora sa preko 900 vrsta, podvrsta i varijeteta obiluje raritetima, reliktima, endemima i subendemima, kao što su banatski božur, pančićev pelen, šerpet, bademić, peščarsko smilje i kleka – jedini samonikli četinar panonske nizije.
foto – Geza Farkaš
Kao poslednja i najveća oaza peščarsko-stepske, šumske i močvarne vegetacije koja je nekada dominirala panonskom nizijom, SRP “Deliblatska peščara” je jedan od najvažnijih centara biodiverziteta u Srbiji i Evropi i najznačajnije stepsko područje kod nas. Stoga, Rezervat predstavlja jedinstven naučni poligon.
foto – Geza Farkaš
Među retkostima faune ističu se vrste sa stepskih staništa: pustinjski mravi, mravlji lav, banatski soko, orao krstaš, stepski skočimiš, tekunica, slepo kuče, stepski tvor i druge. Za neke od njih, Deliblatska peščara je jedino ili jedno od malobrojnih preostalih staništa u Srbiji.
foto – Geza Farkaš
U zaštićenom prirodnom dobru nalazi se deo reke Dunav sa ritovima i adama.
foto – Geza Farkaš
Vode bogate ribom i mrestilišta značajno su stecište i masovno zimovalište ptica vodenih staništa, zbog čega je Deliblatska peščara 1989. godine proglašena za međunarodno značajno stanište ptica (IBA). Ovde se gnezde mnoge retke vrste: mala bela čaplja, žuta čaplja, ibis i lasta bregunica.
Tipična sela na obodu zaštićenog prirodnog dobra čuvaju atmosferu minulih vremena i upotpunjuju sliku ovog živopisnog predela
SRP “Deliblatslka peščara” nudi mnoštvo različitih naučno-rekreativnih sadržaja:
Edukativni centar „Čardak” otvoren je 2010. godine. Namena Centra je da kroz prezentaciju i organizovanu edukaciju o principima održivog gazdovanja, nadzoru i upravljanju, poveća svest korisnika područja ka neminovnosti zaštiti prirode i sprečavanju opadanja biološke raznovrsnosti. Kapacitet Edukativnog centra „Čardak“ čine tri objekta ukupne površine 320 m2. Osnivanje multifunkcionalnog Edukativnog centra, okruženog obeleženim stazama koje su opremljene informativnim tablama, odmorištima i osmatračnicama, omogućuje upotpunjen boravak u prirodi prvenstveno đacima, studentima i stručnjacima bioloških nauka. Ovde će se moći dobiti informacije i potražiti pomoć, uzeti propagandni materijal, kupiti autentični suveniri i pripremati lokalni i međunarodni projekti.
Školsko rekreativni centar „Čardak“ smešten je u šumovitom delu Peščare na svega 7 kilometra od sela Deliblato. Sasastoji se od upravne zgrade, restorana, 7 paviljona (dva renovirana, sa 130 ležajeva), terena za male sportove i prateće sadržaje. Čardak je okružen stazama koje su opremljene informativnim tablama, odmorištima i vidikovcima, omogućava upotpunjen boravak u prirodi učenicima, đacima, studentima i posebno stručnjacima bioloških nauka.
- Staza Čardak – Vrela: Kružna pešačka staza dužine 12 km.
- Staza Borovi breg: Pešačka staza u obliku osmice, dužine 15 km. Staza je pogodna i za biciklističku (off road) vožnju kao i za kondiciono trčanje.
- Staza Koprivić: Kružna pešačka staza dužine 7 km.
- Staza Staza radosti: Kružna pešačka staza dužine 5 km.
- Staza Eko staza: Kružna staza dužine 3,5 km. Staza 6. Staza zdravlja: Kružna staza dužine 3,5 km.
Zakazivanje poseta i obilazak SRP „Deliblatska peščara“:
013 765 345, cardak@banatsume.rs